Γιατί να κρίνεται αναγκαία η τέχνη, άραγε;

  της Ειρήνης Δόξα-Λαμπρινοπούλου, Μαθήτριας της Β' Τάξης
 Κανείς θα μπορούσε να εικάσει πως η πλάση του ανθρώπου είναι ένα καλλιτέχνημα του οποίου τεχνίτης, δηλαδή δημιουργός, είναι ο Θεός. Συνεπώς, η τέχνη δεν είναι κάτι καινούργιο, αλλά κάτι που αριθμεί χρόνια αντίστοιχα με εκείνα της ανθρώπινης ύπαρξης.  Ωστόσο, για αρκετούς λόγους δε μπορεί να γίνει εύκολα αντιληπτό από τον οποιονδήποτε τι ονομάζεται τέχνη, τι καθιστά κάτι έργο τέχνης και –προπάντων- το πώς ένα ποίημα, ένα γλυπτό, ένα τραγούδι ή μία ταινία, όπως και πολλά άλλα καλλιτεχνικά δημιουργήματα, μπορούν να επιδράσουν στη ψυχοσύνθεση του ατόμου. Πολλοί επέρριψαν ευθύνες για το γεγονός αυτό, δηλαδή για το ότι δεν είναι σαφές πια τι είναι τέχνη, στο ότι αυτή κατακλύζει, πλέον, τον ανθρώπινο βίο. Μήπως, όμως, η πραγματική αιτία πηγάζει από το γεγονός πως δεν μαθαίνουμε να εκτιμάμε το ωραίο; Πως δε το διδασκόμαστε; Μήπως και το σύγχρονο σχολείο ευθύνεται εν μέρει για το πρόβλημα αυτό;

  Πριν αναλύσω εκτενέστερα την πηγή του προβλήματος, θα ήθελα να παραθέσω πρωτίστως τα θετικά που αποκομίζει κανείς από την τέχνη στο σύνολό της. Κατ’αρχάς, ένας άνθρωπος που δεν αρέσκεται στην τέχνη πιθανότατα υστερεί ηθικής αρτιότητας. Μέσω της τέχνης αντιλαμβάνεται τι είναι καλαίσθητο και τι όχι, με αποτέλεσμα να διαμορφώνει προσωπική άποψη και παράλληλα να διαπλάθει ηθικό χαρακτήρα. Επίσης, χάρη σε αυτή η φαντασία εξάπτεται και εξωτερικεύονται οι κλίσεις και τα ταλέντα του καθενός. Επιπλέον, ενώ ο δημιουργός είναι άλλος, εκείνος που απολαμβάνει είναι ο δέκτης (ο τηλεθεατής, ο αναγνώστης ή ακόμη και ο παρατηρητής), καθώς με ένα καλλιτεχνικό δημιούργημα μπορεί να καταπραΰνει τον πόνο του, να αναπολήσει καλές στιγμές, να συγκινηθεί ή έστω να βρει ένα προσωρινό καταφύγιο από τα προβλήματα της καθημερινότητας.

  Εκτός των άλλων, η τέχνη είναι το χαρακτηριστικότερο δείγμα πανανθρώπινου κώδικα. Οι σκέψεις και τα συναισθήματα δε διαφέρουν από λαό σε λαό ή από εθνότητα σε εθνότητα, αλλά από άνθρωπο σε άνθρωπο. Το γεγονός αυτό, το στοιχείο δηλαδή που κάνει τον κάθε άνθρωπο διαφορετικό και μοναδικό, πιθανότατα να αποτέλεσε και την αιτία που υπήρξαν τόσες τεχνοτροπίες και τόσα καλλιτεχνικά ρεύματα. Παρά ταύτα, το ουσιώδες είναι το ότι όλοι ενοποιούνται κάτω από την τέχνη, με αποτέλεσμα να δημιουργείται μία οικουμενική συνείδηση, να γίνεται ο πολιτισμός των άλλων λαών γνωστός σε κατοίκους διαφορετικών χωρών σα να ήταν ο δικός τους. Συν τοις άλλοις, παρότι ουκ ολίγα είναι τα παραδείγματα ανθρώπων που εκμεταλλεύτηκαν την οποιαδήποτε μορφή τέχνης, είτε για να προπαγανδίσουν είτε για να εντυπωσιάσουν, κανείς θα μπορούσε να «αφυπνιστεί» και να παραδειγματιστεί και από σύγχρονους και από παλαιότερους καλλιτέχνες, αφού μέσω των έργων τους διατυπώνονται αρκετές φορές στερήσεις και κακουχίες που έχουν βιώσει, μιας και ως γνωστόν η τέχνη είναι καθρέφτης της πραγματικότητας.

  Ο Νίτσε αναφερόμενος στην τέχνη έκανε λόγο για κάτι που σώζει τον άνθρωπο από την αλήθεια. Ίσως η συγκεκριμένη άποψη ουσιαστικά να αναφέρεται σε έναν κόσμο υπερβατό. Κανείς θα μπορούσε να αποκαλέσει και τον συγκεκριμένο λογισμό ουτοπικό. Δικαίως, ίσως. Ωστόσο, το ερώτημα παραμένει το εξής: είναι λογικό για τους οποιουσδήποτε λόγους, συμπεριλαμβανομένου και τους ουτοπικούς, να υποβιβάζεται η τέχνη; Ανεξαρτήτως των απόψεων και των απαντήσεων, ας δούμε τον τρόπο αντιμετώπισης του φαινομένου αυτού από τον θεσμό του σχολείου.

  Πρώτον, το υπάρχον εκπαιδευτικό σύστημα, επικροτώντας τα πρακτικά μαθήματα, υποβιβάζει τις ανθρωπιστικές επιστήμες στις οποίες θα μπορούσε να ενταχθεί οποιαδήποτε μορφή τέχνης. Η εκπαιδευτική νοοτροπία αυτή έχει ως στόχο την απομάκρυνση των μαθητών από τα θεωρητικά μαθήματα και την προσάρτησή τους στα πρακτικά, επειδή η επικρατούσα αντίληψη υποστηρίζει πως τα πρωτοαναφερθέντα μαθήματα, με τη φιλοσοφία και το θέατρο να πρωτοστατούν, είναι δευτερευούσης σημασίας. Όμως, ένας μαθητής στον οποίον πότε δεν τέθηκαν τα βασικά φιλοσοφικά ερωτήματα («Γιατί γεννήθηκα;»,«Τι είναι ο θάνατος;»), πώς θα μπορέσει αύριο να αναρωτηθεί για το τι είναι καλό για τη χώρα του; Πώς θα μπορέσει να ψηφίσει με γνώμονα το σωστό και το λάθος, εάν ποτέ δεν δόθηκαν απαντήσεις στα ερωτήματα του περί ηθικής;

  Άξιος αναφοράς, συν τοις άλλοις, είναι ο παράγοντας που σχετίζεται με την έλλειψη υποδομών και κατάλληλου εκπαιδευτικού δυναμικού, με αποτέλεσμα ένας έφηβος που αν και έχει καλλιτεχνική κλίση να μη μπορεί να την εκφράσει. Η κρατική μέριμνα σε ό,τι σχετίζεται με τον καλλιτεχνικό χώρο, αν και όχι μηδαμινή, είναι ανοργάνωτη, με αποτέλεσμα να καταντάει ανούσια. Κανείς δεν αρνείται ότι οργανώνονται εκδρομές στα πλαίσια εκπαιδευτικών προγραμμάτων στη διάρκεια ενός σχολικού έτους, όμως, οι μαθητές ενδιαφέρονται πραγματικά ή απλά χαίρονται γιατί θα χάσουν το μάθημα; Και αν συμβαίνει το πρώτο, μπορεί κανείς να επικρίνει τους καθηγητές; Όχι, καθώς οι προθέσεις τους είναι οι καλύτερες… αν και η πολιτεία φαίνεται να μην τους στηρίζει όσο θα έπρεπε. Μία λύση για άμεση επανασύνδεση του δεσμού μεταξύ μαθητών και τέχνης θα μπορούσε να θεωρηθεί η ένταξη του μαθήματος της Ιστορίας της Τέχνης σε όλα τα σχολικά έτη της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.

   Εν κατακλείδι, η τέχνη βρίσκεται παντού: στον τρόπο ομιλίας μας, στο ντύσιμό μας, στις ασκήσεις μας, σε ένα ηλεκτρονικό παιχνίδι, ακόμη και σε ένα γραπτό μήνυμα.  Ωστόσο, επειδή δε παρουσιάζεται πάντα αυτούσια, αλλά σχεδόν κάθε φορά με άλλη μορφή, όλοι μας πρέπει να συλλογιζόμαστε: «Τι είναι τέχνη για ‘μένα και σε τι με ωφελεί;». Καλό και άξιο συμβουλής είναι ο σεβασμός στην τέχνη και σε οποιοδήποτε δημιούργημά της, η παροχή χώρου και χρόνου στη ζωή μας για αυτή, αλλά και στα σχολεία μας, και σε θεωρητικά και σε πρακτικά μαθήματα. Ωστόσο αναγκαία είναι η ύπαρξη προσωπικής κρίσης, γιατί κανείς δε μπορεί να επιβάλει σε κάποιον να του αρέσει κάτι, ανεξαρτήτως οποιωνδήποτε μαθημάτων ή σεμιναρίων περί αισθητικής της τέχνης, γιατί υπάρχει αυτό που λέγεται «προσωπική γνώμη».

Το πείραμα του Negroponte

Αναδημοσίευση από την Ελευθεροτυπία
Το πείραμα του Negroponte: αναλφάβητα 5χρονα παιδιά χακάρουν το android
Υπεύθυνος: Ελένη Καρατζά

Ο ελληνικής καταγωγής πρωτοπόρος στον τομέα του σχεδιασμού των βοηθητικών υπολογιστών Nicolas Negroponte είναι γνωστός για την ίδρυση και τη διεύθυνση του MIT Media Lab, το οποίο βοήθησε στην επανάσταση των πολυμέσων και στεγάζει σήμερα περισσότερους από 500 ερευνητές και προσωπικό.
Επίσης είναι ένας Επενδυτής - Άγγελος (Angel Investor) o οποίος έχει χρηματοδοτήσει πάνω από 40 ξεκινήματα νέων ιδεών, κι έχει υπηρετήσει στα διοικητικά συμβούλια πολλών μεγάλων εταιρειών.

 Η One Laptop Per Child, "Ένα laptop για κάθε παιδί", ανήκει στον ελληνικής καταγωγής καθηγητή του ΜΙΤ, Νicholas Negroponte και η αποστολή της είναι να ενδυναμώσει τα φτωχότερα παιδιά του κόσμου μέσα από την εκπαίδευση.
Στόχος της είναι να παρέχει σε κάθε παιδί ένα στιβαρό, χαμηλού κόστους, χαμηλής ισχύος, συνδεδεμένο laptop. Για τον σκοπό αυτό, έχουν σχεδιάσει το υλικό, το περιεχόμενο και το λογισμικό για τη συνεργάσιμη, χαρούμενη, και αυτεξούσια μάθηση. Με την πρόσβαση σ' αυτού του είδους τα εργαλεία, τα παιδιά μπορούν να δραστηριοποιούνται ως προς τη μόρφωσή τους, να μάθουν, να μοιράζονται και να δημιουργούν από κοινού, χωρίς καν τη βοήθεια ή υπόδειξη κάποιου δασκάλου. Συνδέονται μεταξύ τους, για τον κόσμο αυτό και για ένα λαμπρότερο μέλλον.
Έτσι λοιπόν οι άνθρωποι της OLPC έκαναν ένα τρομερά ενδιαφέρον πείραμα το 2012:
Έψαξαν να βρουν τη χώρα με τον μεγαλύτερο αναλφαβητισμό, (είναι δυστυχώς η Αιθιοπία) και έριξαν σε ένα απομακρυσμένο φτωχό χωριό 50 μίλια μακριά από την Αντίς Αμπέμπα δέκα κλειστά κουτιά χωρίς οδηγίες, που περιείχαν δέκα φορτισμένους φορητούς υπολογιστές (tablets). Τα κουτιά περιείχαν και δέκα ηλιακούς φορτιστές.
Υπάρχουν σημαντικές εκπαιδευτικές προκλήσεις στην Αιθιοπία. Αν και η "Εκπαίδευση για Όλους", (EFA), έχει προσπαθήσει να παγκοσμιοποιήσει την πρόσβαση στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, τα σημερινά εθνικά στοιχεία δείχνουν ότι μόνο το 60% των παιδιών φοιτούν, με αναλογία δασκάλου/μαθητή, 1/72. Σήμερα η Αιθιοπία χρησιμοποιεί το μοντέλο διδασκαλίας, όπου η αποστήθιση και η υποταγή των μαθητών έχουν προτεραιότητα. Η βελτίωση της ποιότητας στην εκπαίδευση είναι ένας σημαντικός στόχος που θα μπορούσε να εξαρτάται από την παιδαγωγική προσέγγιση και δομή του προγράμματος σπουδών.
Υπάρχει επίσης μια ευρεία έλλειψη πρόσβασης σε πόρους (συμπεριλαμβανομένων των σχολικών εγχειριδίων και του εξωσχολικού εκπαιδευτικού υλικού).
Να σημειώσουμε εδώ ότι το συγκεκριμένο χωριό δεν έχει φυσικά ρεύμα, οι άνθρωποι δεν έχουν δει ποτέ τίποτε ηλεκτρονικό ή ηλεκτρικό κι ακόμα περισσότερο, τα παιδιά, ελλείψει σχολείου δεν γνωρίζουν καν την έννοια του γραπτού λόγου ή των γραμμάτων.
Οι συσκευές, διέθεταν ένα μικροτσίπ που κατέγραφε τον τρόπο χρήσης τους και οι ερευνητές συνέλεγαν τις πληροφορίες μία φορά την εβδομάδα χωρίς να επεμβαίνουν ή να αλληλεπιδρούν με τα παιδιά. Τα αποτελέσματα ήταν παραπάνω από εκπληκτικά. Ήταν εκθαμβωτικά.
Όπως λέει ο ίδιος ο κ. Νεγροπόντε, εφόσον τους έριξαν δέκα πακέτα χωρίς καμιά οδηγία και καμιά βοήθεια ώστε να κατανοήσουν τι είναι αυτά και σε τι χρησιμεύουν, στην αρχή πίστευαν ότι τα παιδιά θα έπαιζαν με τα κουτιά μόνο.
Όμως η περιέργεια τα ώθησε να τα ανοίξουν και μέσα σε 4 λεπτά, ένας πιτσιρικάς είχε βρει το κουμπί on/off και έθεσε ένα σε λειτουργία χωρίς να έχει ξαναδεί ποτέ του τέτοιο κουμπί. Αμέσως το έδειξε και στους άλλους. Μέσα σε πέντε μέρες το κάθε παιδί από αυτά που δεν είχαν ποτέ τους προηγούμενη επαφή με τίποτα ηλεκτρικό ή ηλεκτρονικό, χρησιμοποιούσε κοντά στις 50 εφαρμογές του Android!
Σε δύο εβδομάδες τα νήπια που δεν είχαν ξαναδεί γραπτή λέξη στη ζωή τους, τραγουδούσαν και αναγνώριζαν την αγγλική αλφάβητο και μάλιστα τη δίδαξαν και σε κάποιους μεγάλους.
Οι εκπλήξεις δεν σταμάτησαν όμως εδώ: μέσα σε 5 μήνες χρήσης των ταμπλετών, οι πιτσιρικάδες είχαν καταφέρει να χακάρουν το σύστημα Android!
Κάποιος νεαρός αντιλήφθηκε την ύπαρξη της κάμερας (την οποία είχαν απενεργοποιήσει από τα εργαστήρια γιατί δεν πίστευαν ότι θα χρησιμοποιηθεί ποτέ) και μέσα από το μενού και τις εικόνες προσπαθούσε να βρει τι ήταν αυτό και σε τι χρησίμευε. Στο τέλος, έσπασε τις κλειδωμένες ρυθμίσεις τής επιφάνειας εργασίας, έθεσε σε λειτουργία την κάμερα και έδειξε και στους άλλους πώς γίνεται.
Όταν οι ερευνητές πήγαν να συλλέξουν τις πληροφορίες ανακάλυψαν ότι το κάθε παιδί είχε ξεκλειδώσει τις ρυθμίσεις, είχε προσαρμόσει την επιφάνεια εργασίας στα μέτρα του και είχε βάλει πάνω τις εκπαιδευτικές εφαρμογές που το ενδιέφεραν περισσότερο! Στο μεταξύ, είχαν βρει τον τρόπο να φορτίζουν τις ταμπλέτες τους με τους ηλιακούς φορτιστές!
Ο Νίκολας Νεγρεπόντε και η OLPC φιλοδοξούν να εφοδιάσουν με ένα ηλιακό laptop κάθε παιδί του αναπτυσσόμενου κόσμου δίνοντάς του πρόσβαση στη μάθηση. Το φιλόδοξο όραμα περιλαμβάνει πάνω από 100 εκατομμύρια υπολογιστές, έναν για κάθε παιδί που δεν έχει πρόσβαση στην εκπαίδευση και τη γνώση.
Οι φορητοί αυτοί υπολογιστές κοστίζουν περίπου 100 ευρώ ο καθένας και περιέχουν όλες τις βασικές λειτουργίες ενός σύγχρονου υπολογιστή καθώς και τη δυνατότητα σύνδεσης στο ίντερνετ.
Το πρόγραμμα μετά από πολλά έτη δουλειάς και προώθησης, με τη βοήθεια επενδυτών, δωρητών αλλά και πολλών εθελοντών έχει πραγματοποιηθεί και αποφέρει καρπούς, σε αρκετές χώρες και πόλεις, όπως η Μαδαγασκάρη, η Αρμενία, η Ινδία, η Αργεντινή, η Κολομβία η Ουρουγουάη, η Παραγουάη, η Νικαράγουα, η Ρουάντα, η Αιθιοπία, η Γάζα κι η Ραμάλα, το Αφγανιστάν, το Νεπάλ, το Περού, η Κένυα και άλλες.
Πηγή: http://www.thessalonikiartsandculture.gr/
Πηγή: http://www.e-fungus.gr/
Πηγή: http://www.ted.com/

3η γιορτή επιστήμης του σχολείου μας!

Υπεύθυνος καθηγητής: κ.Τάκης Λάζος

Ελάτε να αγγίξουμε τον ουρανό